Mijn eindexamen

Om staatsexamen vo te mogen doen, moet je aan een aantal voorwaarden voldoen. Welke dat precies zijn, vind je op de site van DUO. Hier staat ook hoe je je aan moet melden en wat de kosten zijn.

Er zijn twee jaaroverzichten. Eentje voor leerlingen die op het voortgezet speciaal onderwijs (vso) zitten en eentje voor alle overige kandidaten (individuele kandidaten).

Jaaroverzicht vso

Jaaroverzicht individuele kandidaten

Als je staatsexamens doet, kun je met verschillende examens te maken krijgen.

• Centraal schriftelijke examens
• Schriftelijke college-examens
• Mondelinge college-examens
• Praktische college-examens

De roosters voor de schriftelijke examens kun je op de site van DUO vinden. Het rooster voor de mondelinge en of praktische examens krijg je via je vso-school. Individuele kandidaten krijgen dat van DUO per post.

Hier vind je per vak én per niveau alle vakinformatie over wat je moet kennen en kunnen voor staatsexamens. Hier wordt ook uitleg gegeven over een eventueel profielwerkstuk dat je moet maken.

Bij de mondelinge examens mag je een vertrouwenspersoon meenemen. Deze persoon moet van te voren via DUO worden aangemeld. Hieronder staat uitgelegd wat een vertrouwenspersoon wel en niet mag.

De vertrouwenspersoon mag:

• Tijdens het mondelinge college-examen aanwezig zijn
• De kandidaat geruststellen
• De vraag van de examinator letterlijk herhalen
• Een verhelderende of bemoedigende opmerking maken

en is bij een digitaal mondeling college-examen zichtbaar in beeld.

De vertrouwenspersoon mag NIET:

• Aanwezig zijn in het voorbereidingslokaal bij de voorbereiding op het mondelinge examen
• Zelf vragen stellen of vragen anders verwoorden
• Een antwoord voorzeggen of op enige wijze hints geven
• In gesprek of discussie gaan met de examinatoren
• Aanwezig zijn bij of zich mengen in het bepalen van de beoordeling van het examen
• Gebruik maken van digitale opname- of communicatiemiddelen

Als je één of meerdere staatsexamens doet en je hebt een ondersteuningsbehoefte dan zijn er verschillende voorzieningen mogelijk. Bij de staatsexamens wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden van iedere kandidaat. In deze video leggen we daar meer over uit. Onderaan deze pagina staan de meest aangevraagde voorzieningen beschreven.

Voor individuele kandidaten gaat de aanvraag via de site van DUO: Staatsexamen vo: Examen op maat (duo.nl) Let op: dit moet je voor 1 februari doen!

Voor kandidaten van een vso-school regelt school deze aanvraag (dat moet voor 1 december). Bij de staatsexamens wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden van iedere kandidaat. Neem bij vragen dan ook vooral contact op met DUO: staatsexamens@duo.nl. Een uitgebreide folder voor kandidaten met een ondersteuningsbehoefte staat op examenblad:

Nieuwe brochure voor kandidaten met een ondersteuningsbehoefte (examenblad.nl)

Tijd

Het is mogelijk extra tijd aan te vragen. Dit kan zowel bij centraal schriftelijke examens (cse) als bij de college-examens (mondeling en schriftelijk). Mocht het nodig zijn, dan kan tijdens het schriftelijk examen ook een pauze worden genomen. Inzet van een pauzes / time-out kan tegemoet komen aan belemmeringen die kandidaten ervaren door bijvoorbeeld chronische vermoeidheid, concentratieproblemen of angstproblematiek. Ook als de kandidaat tijd nodig heeft om (medische) handelingen te verrichten, kan een pauze worden ingezet. Een pauze vindt plaatst onder toezicht, zonder dat de kandidaat toegang heeft tot het examenwerk, lesmateriaal of internet.

Leeshulp

Een kandidaat die hier aantoonbaar bij gebaat is kan bij alle vakken, uitgezonderd de talen, in tijdvak 1 en 2 gebruik maken van spraaksynthese (leesondersteuning). Bij digitale centrale examens is verklanking in Facet beschikbaar. Kandidaten met dyslexie en tos mogen ook bij de talen gebruik maken van spraaksynthese. In uitzonderlijk geval kan een voorlezer worden ingezet als een ander passend middel ontbreekt.

Laptop

Na het krijgen van schriftelijke toestemming mogen kandidaten een laptop gebruiken. Deze moet je dan zelf meenemen naar je schriftelijke examen. Je laptop mag tijdens het examen niet met het internet verbonden zijn (je mag dus geen chromebook gebruiken, want die is per definitie met internet verbonden). Op je laptop mogen geen documenten of hulpprogramma’s staan.

De spellingscontrole mag bij bijna alle vakken gebruikt worden. Alleen bij Nederlands en de schriftelijke college-examens van alle taalvakken is dit niet toegestaan. Als een kandidaat dyslexie heeft, mag ook bij deze vakken de spellingscontrole worden gebruikt. Voor de beoordeling van spelling gelden voor alle kandidaten dezelfde regels.

Braille

In tijdvak 1 en 2 van de centraal schriftelijke examens is het mogelijk de opgaven in edutekst aan te vragen, zodat het examen toegankelijk is voor brailleleesregel.

Vertrouwenspersoon

Het meenemen van een vertrouwenspersoon naar een examen wordt niet gezien als een voorziening. Daar is ook geen verklaring van een deskundige voor nodig. Een vertrouwenspersoon moet wel worden aangemeld bij DUO.

Meer informatie hierover vind je onder het kopje 'Vertrouwenspersoon mondeling examen'.

Op ons YouTube-kanaal staan verschillende filmpjes. Op die manier kun je bijvoorbeeld zien hoe een mondeling college-examen gaat. Ook wordt inhoudelijk meer verteld over de mondelinge examens wiskunde (vmbo) en Engels (havo). Daarnaast is er ook een animatievideo over passend examineren.

Het mondeling examen doorloop je in tien stappen:

1. Rooster, eerste examendag

Je eerste examendag komt eraan! Ruim een week voor het eerste examen heb je het rooster voor je examens ontvangen. Je weet dus wanneer je voor welk examen naar school gaat. Op de dag van je eerste examen ga je ’s morgens naar school en dan meld je je op de plek die jouw school daarvoor heeft gemaakt. Daar staat iemand die je vertelt wie je begeleider is voor die dag. Je gaat naar de wachtruimte waar je begeleider op je wacht. Je kunt misschien nog even met je begeleider samen wat doornemen voor je examen.

2. Voorbereiding

Voor sommige vakken moet je vooraf thuis onderdelen voorbereiden. Er zijn ook vakken waar je voor het begin van het mondeling examen een voorbereidingsopdracht krijgt en er zijn vakken waar geen voorbereidingsopdrachten voor zijn. Voorbereiden voor het examen doe je in de voorbereidingsruimte. Daar krijg je bijvoorbeeld voor het vak Nederlands een tekst, die je door moeten nemen. Je krijgt hier 20 minuten de tijd voor. Leerlingen met dyslexie kunnen 10 minuten extra tijd krijgen. Je mag je telefoon en horloge niet meenemen, die lever je in bij je begeleider of laat je achter in de wachtruimte. In de voorbereidingsruimte is een medewerker van de staatsexamens aanwezig, maar dat kan ook iemand van school zijn.

3. Wachten

Als je niets hoeft voor te bereiden in het voorbereidingslokaal, wacht je in de wachtruimte tot je examen kan beginnen. Je wordt door je begeleider naar de ruimte gebracht waar je moet zijn.

4. Het examenlokaal

Bij binnenkomst groet je de examinatoren. Je legt jouw identiteitsbewijs op de tafel neer zodat gecontroleerd kan worden of jij degene bent die wordt verwacht. Je gaat zitten in een driehoeksopstel- ling met de twee examinatoren. Aan elke zijde van de driehoek zit iemand.

5. De examinatoren

Er zijn twee examinatoren, één stelt de vragen en de ander maakt een verslag. Deze mensen geven vaak les op andere scholen, maar het kunnen ook mensen zijn die al met pensioen zijn. Ze zijn heel ervaren en vinden het belangrijk dat jij kunt laten zien wat je weet.

6. Het examen

Het examen begint. De examinator vertelt hoe het examen eruitziet. Soms mag je zelf aangeven waar je mee wilt beginnen. De examinator stelt vragen over de leerstof en is op zoek naar wat je weet. Je krijgt niet meteen te horen of je antwoorden goed zijn. Dat moet je niet opvatten als een teken dat je het niet goed doet, beantwoord de vragen zo goed mogelijk.

7. Duur examen

Hoe lang het examen duurt, is afhankelijk van het niveau waarop je examen doet. Mondelinge examens vmbo en van sommige vakken van havo-vwo (met name de talen) duren 25 minuten, examens voor andere vakken op havo en vwo duren 40 minuten. Als je hulpmiddelen nodig hebt of extra tijd als je dyslectisch bent, vraagt de school dat voor 1 december voor je aan bij DUO. Hulpmiddelen zijn bijvoorbeeld een laptop, een voorleeshulp of de mogelijkheid om mondelinge vragen schriftelijk te beantwoorden.

8. Uitslag

Als je alle examens hebt gedaan, krijg je te horen welke cijfers je hebt. Bij de bekendmaking van de uitslag kun je iemand meenemen. Je hoort per vak welke cijfers je hebt en krijgt een algemene toelichting over je examens en een eventueel vervolg.

9. Herkansing

Soms mag je herkansen, uitleg daarover krijg je van je mentor of leraar, samen met ouders en/ of je begeleider. Voor een herkansing moet je vaak naar een andere locatie dan je eigen school, daar komen dan ook leerlingen van andere scholen om herkansingen te doen. Waar je moet zijn, hoor je van school.

10. Certificaten en diploma

Als je alle examens hebt afgerond en opgegaan bent voor een diploma, krijg je naast de cijferlijst, als je geslaagd bent, ook je diploma. Dat krijg je op de dag dat je het laatste examen hebt gedaan. Als je niet opgaat voor een diploma krijg je naast de cijferlijst een certificaat voor de vakken waarvoor je een voldoende gehaald hebt. Je ondertekent je diploma of certificaat, dan is het pas rechtsgeldig.

1. Start schooljaar

Het schooljaar gaat beginnen. Misschien wil je in één vak examen doen, misschien ga je wel voor een compleet diploma op. Het is hoe dan ook spannend. Je uiteindelijke eindcijfer bestaat meestal uit twee onderdelen, een cijfer voor het centraal schriftelijk examen én een cijfer voor je college-examen (het college-examen kun je vergelijken met een schoolexamen). Dit college-examen kan uit twee onderdelen bestaan, een schriftelijk en een mondeling examen.

2. Aanmelden

Je kunt je vanaf oktober via de site van DUO aanmelden. Hier geef je aan in welk vak, of voor welke vakken, je examen wilt doen. Als je op een school zit, controleer dan goed of zij je aanmelden. Zo niet, moet je dat zelf doen. Je kunt je tot uiterlijk 1 januari aanmelden. De locaties en tijdstippen van de centraal schriftelijke examens én de schriftelijke college-examens staan dan al op de site. Die voor de mondelinge examens volgen later. Je kunt bij DUO ook aangeven of je een ondersteuningsbehoefte hebt. Denk bijvoorbeeld aan extra tijd in verband met dyslexie. Ook een vertrouwenspersoon kun je bij DUO aanmelden.

3. Waar wanneer

Als jij je aangemeld hebt, gaat DUO het examenrooster maken. Het centraal schriftelijk examen en een eventueel schriftelijk college-examen maak je tijdens het eerste tijdvak op een grote locatie (bijvoorbeeld een sporthal of een hotel). Uiterlijk tien dagen voor je mondelinge examen(s) hoor je waar je deze af moet leggen.

4. Leren, leren, leren

Het is natuurlijk belangrijk dat je goed leert voor je examen(s). Via mijneindexamen.nl kun je examensyllabussen, oefenexamens en vakinformatie vinden. Het kan zijn dat je voor een vak informatie bij DUO moet aanleveren, bijvoorbeeld een leeslijst bij een taal of een profielwerkstuk. Let goed op wanneer dit bij DUO ingeleverd moet zijn.

5. Centraal schriftelijk examen

In mei gaat het gebeuren, dan doen zo’n 200-duizend scholieren het centraal schriftelijk eindexamen. Ook jij gaat dat doen. In de informatie van DUO staat hoe laat je waar verwacht wordt. Ben hier zeker een half uur voor je examen begint. Hier doen misschien wel honderden anderen ook examen. Het kan dus best druk zijn. Overal hangt informatie om je wegwijs te maken en er lopen ook mensen rond die je kunnen helpen. Als je iets niet snapt, of de weg even kwijt bent, stap dan vooral op een medewerker af. Je moet je kunnen legitimeren, dus vergeet je identiteitsbewijs niet. Je moet ook je oproepbrief meenemen. Als je ondersteuningsbehoeften hebt, krijg je hier een aparte brief voor. Die brief moet je ook bij je hebben.

6. Schriftelijk college-examen

De schriftelijke college-examens zijn in dezelfde periode als het centraal schriftelijk examen. In de informatie (het examenrooster) van DUO staat wanneer en waar je examen moet doen. Zorg dat je een half uur van tevoren aanwezig bent. Vergeet ook hier je identiteitsbewijs en oproepbrief niet.

7. Mondeling college-examen

Zorg dat je een half uur voor je examen aanwezig bent. Let op, voor sommige vakken moet je vlak voor je examen nog iets voorbereiden (bijvoorbeeld een tekst lezen), hou daar rekening mee met je aankomsttijd. Neem je identiteitsbewijs en oproepbrief mee. Ook hier geldt, als je vragen hebt, spreek dan op de locatie iemand aan. Ze zijn er om jou te helpen. Voor sommige vakken moet je thuis onderdelen voorbereiden (bijvoorbeeld een presentatie), neem die spullen mee. Het mondelinge examen wordt door twee examinatoren afgenomen. Eentje stelt de vragen en de ander schrijft het verslag (protocol).

8. Uitslag en herkansing

Na je laatste mondelinge examen op locatie krijg je te horen welke cijfers je behaald hebt. Mocht je een herkansing nodig hebben, wordt dat met je besproken. Dan krijg je ook een formulier waarmee je je herkansing vervolgens bij DUO zelf moet aanmelden. De regelgeving daarvoor is niet eenvoudig, daarom nemen we samen met jou de eventuele herkansingsmogelijkheden door.

9. Diploma en certificaten

Als je bent opgegaan voor je diploma én je geslaagd bent, krijg je na je laatste mondelinge examen meteen je diploma. Als je niet opgaat voor een diploma krijg je een cijferlijst van de behaalde resultaten. Voor de vakken waar het eindcijfer een 6 of hoger is, krijg je een certificaat. Dat certificaat is 10 jaar geldig. Als je je diploma of certificaat hebt ondertekend, is het rechtsgeldig. Nu kun je hopelijk gaan genieten van een welverdiende vakantie!

Op Examenblad vind je oude centraal schriftelijke examens.

Op de site van DUO vind je oefenexamens voor de schriftelijke en mondelinge college-examens.